ទំនាក់ទំនងចិននិងហ្វីលីពីនបានលេចចេញឥន្ទធនូម្តងទៀត

2018-11-21 16:59:27 |ប្រភព:CRI

  ១៣ឆ្នាំ​ក្រោយមក​ មេដឹកនាំ​កំពូល​របស់ចិន​បាន​ទៅបំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ម្តងទៀតនៅ​ហ្វីលីពីន ។ ​ក្រោយពី​បានពុះពារ​ឧបសគ្គ​ជាច្រើនឆ្នាំ​កន្លងទៅនេះ ​ទំនាក់ទំនង​ចិននិង​ហ្វីលីពីន​បាន​បោះជំហាន​ថ្មីមួយទៀត ​។ ថ្ងៃទី២០​ខែវិចិ្ឆកា ​លោក​ប្រធានរដ្ឋចិន​ស៊ីជីនភីង​ដែលកំពុង​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅហ្វីលីពីន​បាន​ជួបពិភាក្សា​ការងារ​ជាមួយ​លោក ​Rodrigo ​Duterte​ ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​ ដើម្បី​រួមគ្នា​រៀបចំ​ផែនការ​អនាគតនៃ​ទំនាក់ទំនង​ប្រទេសទាំង​ពីរ ​ហើយ​សម្រេច​ជាឯកច្ឆន្ទថា ​នឹងបង្កើត​ទំនាក់ទំនង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ​រវាងចិន​និងហ្វីលីពីន​ផងដែរ ។

  នៅ​ឆ្នាំ២០០៥​ ប្រទេស​ទាំងពីរ​ចិននិង​ហ្វីលីពីន​បាន​សម្រេច​បង្កើត​ទំនាក់ទំនង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដើម្បី​ឆ្ពោះ​ទៅរក​សន្តិភាព​និង​ការអភិវឌ្ឍ ។​ ក្រោយមក​ ដោយសារ​រងឥទ្ធិពល​ពីប្រទេស​ខាង​ក្រៅតំបន់​បង្ក​វិវាទនៅ​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង ​ជាពិសេស​គឺបន្ទាប់ពី​អតីតរដ្ឋាភិបាល​ហ្វីលីពីន​បង្ក​សំណុំរឿង​មជ្ឈត្តកម្ម​នៃសមុទ្រចិន​ខាងត្បូង​ដោយ​ឯកតោភាគី ​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​ចិននិង​ហ្វីលីពីន​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ ​ហើយ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​កសាង​ទំនាក់ទំនង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ក៏ត្រូវ​លះបង់ចោល ។

  លោក​ Rodrigo ​Duterte បាន​ប្រកាន់ខ្ជាប់​គោល​នយោបាយ​ការទូត​ដែល​ឯករាជ្យ​​បន្ទាប់ពី​លោក​កាន់តំណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​កាលពី​​ឆ្នាំ​ ២០១៦ ។  ​ប្រទេស​ចិន​និង​ហ្វីលីពីន​បាន​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ផ្លូវ​ត្រឹមត្រូវវិញ​​សម្រាប់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​យ៉ាង​សមរម្យ​តាមរយៈកិច្ច​សន្ទនា​និង​ការពិភាក្សា​គ្នា​ ។ បន្ទាប់​មក​ លោក​ស៊ីជីនភីង​និង​លោក​Rodrigo ​Duterte បាន​​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នា​ចំនួន​ ៦ លើក​ ។ ​នៅក្រោម​ការ​ណែនាំ​រួម​ពី​​មេដឹកនាំ​នៃប្រទេស​ទាំងពីរ​ ទំនាក់ទំនង​រវាង​ចិននិង​ហ្វីលីពីន​បាន​បើក​ទំព័រ​ថ្មី​មួយ ។

  ជុំវិញ​វិស័យ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ ប្រទេស​ចិន​បាន​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​យ៉ាង​ខ្លាំងដល់​យុទ្ធសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​របស់​ហ្វីលីពីន​ ។ យុទ្ធសាស្ត្រ​​នេះ​ពាក់ព័ន្ធ​ដល់​គម្រោង​សាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ចំនួន​ ៧៥ ដើម្បី​ជំរុញ​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​តាម​រយៈការ​បង្កើន​ការ​សាងសង់​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នៅក្នុង​ប្រទេស​​ហ្វីលីពីន​ ។ តាម​ដំណឹង​ឲ្យ​ដឹង​ថា​​ ក្នុង​នោះ​ ប្រទេស​ចិន​បាន​ចូលរួម​គម្រោង​ចំនួន​ពាក់​កណ្តាលនៃ​ចំនួនគម្រោង​​​តាមរយៈការ​វិនិយោគ​​​ការ​ផ្តល់​ឥណទាន​ឬ​រូបភាព​ផ្សេងទៀត​ ។

    ព្រមពេល​ជា​មួយ​គ្នា​នេះ ​ទំនាក់​ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ប្រទេស​ចិន​និង​ហ្វីលីពីន​ក៏​បាន​ទទួល​ការ​អភិវឌ្ឍ​យ៉ាង​ធំធេង​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ។​ប្រទេស​ចិន​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ធំជាង​គេ​ ​ជា​ទីផ្សារ​នាំ​ចេញ​ធំជាងគេ ​ជា​ប្រទេស​ប្រភព​នាំ​ចូល​ធំជាងគេ​និងជា​ប្រទេស​ប្រភព​ទេសចរណ៍​ធំ​ទី​២​នៃ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន។​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៧ ​ទំហំទឹក​ប្រាក់​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេ​ភាគី​បាន​លើស​ពី​៥​ម៉ឺន​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​ជា​លើក​ដំបូង ​ភាគី​ចិន​វិនិយោគ​ដោយ​ផ្ទាល់​នៅ​ហ្វីលីពីន​បាន​លើស​ពី​៥៣លាន​ដុល្លារអាមេរិក​ ​កើន​ជាង​៦៧ភាគរយ​បើ​ធៀបនឹង​ឆ្នាំ​២០១៦។

  ក្រៅ​ពី​នេះ​ ​ក្នុង​វិស័យ​សន្តិសុខ ​ភាគី​ចិន​ក៏​គាំទ្រ​យ៉ាង​ដាច់​ខាត​នូវ​បុព្វហេតុ​បង្រ្កាប​គ្រឿង​ញៀន​និង​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោកDuterte ដែរ​ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ផ្នែក​វប្បធម៌​មនុស្ស​ជាតិ​រវាង​ទ្វេភាគី​ក៏​ត្រូវ​លើកកម្ពស់​ឥតឈប់ឈរផង​ដែរ។

    ប្រការ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​គឺ ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ចិន​និង​ហ្វីលីពីន​មិន​គ្រាន់​តែ​សម្រេច​ថា​នឹង​លើក​កម្ពស់​ទំនាក់ទំនង​សហប្រតិបត្តិការ​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ​ថែម​ទាំង​បាន​ធ្វើ​ជា​សាក្សី​ក្នុង​ពិធី​ចុះហត្ថលេខា​លើ​ឯកសារ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា​អនុស្សរណៈនៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​ស្តីពី​ការ​រួម​ជំរុញ​កិច្ច​កសាង​ខ្សែ​ក្រវាត់​មួយ​និង​ផ្លូវ​មួយ​និង​អនុស្សរណៈនៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​ស្តីពី​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ត្រួសត្រាយ​ឧស្ម័ន​និង​ប្រេង​ជា​ដើម​ផងដែរ។

    កាលពី​ខែកក្កដា​ឆ្នាំ​ទៅមិញ ភាគីហ្វីលីពីន​បាន​ថ្លែងថា ដោយសារតែ​ប្រទេសចិន​និង​ហ្វីលីពីន​ធ្លាប់មាន​សេចក្តីសម្រេចចិត្ត​ស្តីពី​ការទុក​ការខ្វែងគំនិតគ្នា​នៅមួយអន្លើ​និង​ការរួមគ្នា​អភិវឌ្ឍ​សមុទ្រ​ចិនខាងត្បូង​នាឆ្នាំ ១៩៨៦ ដូច្នេះ​ជឿជាក់ថា ភាគីហ្វីលីពីន​និងចិន​មាន​ប្រាជ្ញា​អាច​រកឃើញ​វិធីសមស្រប​ដើម្បី​រួមគ្នា​អភិវឌ្ឍ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​និង​ផ្តល់​ផលប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជាជន​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​នៅក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​ឌូទឺតេ​និង​លោកប្រធានរដ្ឋចិន​ស៊ីជីនភីង ។ លោកវ៉ាងយី រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេសចិន​បាន​ឆ្លើយតប​ជាវិជ្ជមាន​ចំពោះ​ការនេះ ដោយបាន​ថ្លែងថា ប្រទេសទាំងពីរ​គួរតែ​ធ្វើ​សេចក្តីសម្រេចចិត្ត​ក្នុងពេល​ឆាប់ៗ ដើម្បី​ផ្តល់​ផលប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជាជន​ប្រទេស​ទាំងពីរ ។

    នាខែតុលា​ឆ្នាំនេះ លោកវ៉ាងយី​បាន​ថ្លែង​ជាចំហ​ទៅកាន់​ប្រព័ន្ធ​សារព័ត៌មាន​ជាថ្មី​ម្តងទៀតថា ការទុក​ការខ្វែងគំនិត​នៅមួយអន្លើ​និង​ការរួមគ្នា​អភិវឌ្ឍ​គឺជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ដែល​ពោរពេញ​ទៅដោយ​ប្រាជ្ញា​នយោបាយ​ដែល​ប្រទេសចិន​បាន​លើកឡើង​ចំពោះ​ប្រទេសហ្វីលីពីន​កាលពី ៣២ ឆ្នាំមុន ។ បើ​ប្រទេសចិននិង​ហ្វីលីពីន​សម្រេចបាន​ការអភិវឌ្ឍ​រួមគ្នា​ មិនត្រឹមតែ​អាច​ជួយ​ហ្វីលីពីន​ក្នុង​ការកាត់បន្ថយ​បញ្ហា​កង្វះខាត​ថាមពល​ដែលអាច​កើតមាន​នៅពេល​អនាគត​ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំង​នឹងអាច​រកឃើញ​នូវមធ្យោបាយ​ជាក់ស្តែង​មួយ​សម្រាប់ចិននិង​ហ្វីលីពីន​ដោះស្រាយ​វិវាទ​មានពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំង​ផ្តល់ជា​គំរូ​ដ៏ល្អប្រសើរ​សម្រាប់​ប្រទេស​តាមបណ្តោយ​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង​ផ្សេងទៀត​ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​បែបនេះ​ផងដែរ ។

    ដូច​លោកប្រធានរដ្ឋចិន​ ស៊ីជីនភីង​ បានថែ្លងថា​ ប្រទេសចិន​និង​ហ្វីលីពីន​មាន​ផល​ប្រយោជន៍​រួមគ្នា​ដ៏​ទូលំទូលាយ​នៅក្នុង​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង​ ហើយ​អាច​បន្ត​គ្រប់គ្រង​ការ​ខ្វែងគំនិតគ្នា​តាមរយៈ​ការពិគ្រោះពិភាក្សា​ដោយ​មេត្រីភាព​ ក៏ដូចជា​ជំរុញ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិ​ការ​ជាក់ស្តែង​ក្នុង​វិស័យសមុទ្រ​ដើម្បី​រួមចំណែក​យ៉ាងសំខាន់​ដល់​សន្តិភាព​និង​ស្ថិរភាព​ក្នុង​តំបន់​និង​សុខុមាលភាព​របស់​ប្រជាជន។​

    លោក​ Duterte​ ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​បានថែ្លងថា​ ដំណើរទស្សនកិច្ច​លើកដំបូង​នៅ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​របស់​លោកប្រធានរដ្ឋចិន​ ស៊ីជីនភីង ​ក្នុងរយៈពេល ​១៣ ​ឆ្នាំ ​គឺ​មាន​សារៈ​សំខាន់​ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ​ ហើយ​នឹង​បើកនូវ​ទំព័រថ្មី​មួយ​នៅក្នុង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ទំនាក់​ទំនង​ភាពជាដៃគូ​រវាង​ប្រទេសទាំងពីរ។​លោកបាន​សង្កត់ធ្ងន់​ជាពិសេសថា​ ភាគីហ្វីលីពីន​កោត​សរសើរ​ដល់​បណ្តាប្រទេស​ក្នុងតំបន់​នឹង​រួមគ្នា​ការពារសន្តិភាព​និង​ស្ថិរភាព​នៅ​ក្នុង​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង។​ជំរុញ​ការ​ដោះស្រាយ​កិច្ចការអន្តរជាតិ​ ប្រទេសចិន​ឈរនៅ​ទិស​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​នៃ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​មានឆន្ទៈ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ទំនាក់ទំនង​និង​សម្រប​សម្រួល​យ៉ាងជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​ប្រទេសចិន​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ពហុភាគី​ ដូចជា​ អង្គការសហប្រជា​ជាតិ។​

    សូមបញ្ជាក់ថា​ ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​លោកប្រធានរដ្ឋចិន​ ស៊ីជីនភីង​ នៅប្រទេស​ហ្វីលី​ពីន​ មិនត្រឹមតែ​ពង្រឹង​ការជឿទុកចិត្ត​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក​ខាងនយោបាយ​រវាង​ប្រទេសចិន​និង​ហ្វីលីពីន​ប៉ុណ្ណោះទេ​ ថែមទាំង​លើកកម្ពស់​យ៉ាងខ្លាំង​ដល់​ការអភិវឌ្ឍ​ទំនាក់ទំនង​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ក៏ដូចជា​បង្កើត​គំរូ​នៃ​ការជំរុញ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាក់ស្តែង​ក្នុង​វិស័យ​សមុទ្រ​រវាង​ប្រទេស​ចិន​និង​បណ្តាប្រទេស​អាស៊ាន​ពាក់ព័ន្ធ៕

អ្នកបកប្រែ៖ Sun Lingling